بررسی و مقایسه ی سبکی تفسیر ابوالفتوح رازی (روح الجنان)، کشف الاسرار و عده الابرار میبدی و ترجمه تفسیرالمیزان علامه طباطبایی با تأکید بر سوره های مبارکه حمد، یوسف، کهف و قصص

قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی، همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده و هر یک از آنان، تلاش کرده اند تا برداشت و تفسیر خود را به سبک خاصی به جامعه علمی خودشان ارائه دهند. در این میان ابوالفتوح رازی، رشیدالدین میبدی و علامه طباطبایی ازجمله کسانی هستند که در عرصه تفسیر قرآن، گام های بزرگی برداشته اند. ابوالفتوح رازی یکی از برجسته ترین واعظان منطقه ری در قرن ششم هجری است. این سمت موجب گردیده است تفسیر او سبک واعظانه داشته باشد. از اقتضائات چنین سبکی توجه ویژه به روایات تفسیری است. ابوالفتوح از تفاسیر پیش از خود چون جامع البیان و تبیان تأثیر پذیرفته و بر تفاسیر پس از خود به ویژه تفاسیر فارسی چون جلاءالاذهان و منهج الصادقین تأثیر داشته است. سبک زبانی آن درنهایت سادگی و روانی همراه با فصاحت و بلاغت مختص قرن چهارم و پنجم به دوراز تکلفات ظاهری و صنایع لفظی است. رشیدالدین میبدی، در کشف الاسرار، آیات قرآن را در سه نوبت تفسیر می کند و در ضمن آن از قرائت، شأن نزول، اخبار و احادیث و... به تفصیل سخن می گوید و در النوبه الثالثه آیات را به مذاق صوفیان و عارفان توجیه و تأویل می کند. تفسیر کشف الاسرار از عناصر و سازوکارهای القای معانی ازجمله صور خیال، مجاز، سجع، تشبیه، استعاره بهره زیادی برده است. علامه طباطبایی در تفسیر آیات به استشهادات قرآنی تمسک زیاد جسته و روش تفسیری ایشان، تفسیر قرآن به قرآن بوده و در بخش تفسیر، سه عنصر: نقل نظریات، نقد نظریات و نوآوری در برداشت به طور برجسته مشهود است. هدف از این تحقیق شناساندن سبک ها و جلوه های ادبی کهن که در تفاسیر ابوالفتوح رازی، کشف الاسرار و عدهالابرار به کاررفته است و همچنین آشنا کردن علاقه مندان علوم تفسیری با اشتراکات و افتراقات این تفاسیر و تأکید بر این نکته که علامه طباطبایی با تفسیر المیزان، کار مفسرین قبل از خود را تکمیل کرده است. در این تحقیق به این نکته رسیده ایم که بین تفسیر روح الجنان و مجمع البیان اشتراکات فراوانی وجود دارد و در تفسیر بعضی آیات به نظر می رسد که از یکدیگر برداشت کرده اند و کشف الاسرار میبدی هم از تفسیر مجمع البیان استفاده کرده است و علامه طباطبایی نیز آن تفاسیر را در تفسیر خود در نظر داشته است. کلیدواژه ها: ابوالفتوح رازی، روض الجنان، میبدی، کشف الاسرار، تفسیر، سبک، علامه طباطبایی، المیزان.